2. Podstawa prawna i zakres rozporządzenia

Rozporządzenie Ministra Zdrowia, które wprowadza ograniczenia w zakresie realizacji telewizyt przez podmioty prywatne, budzi wątpliwości co do jego zgodności z obowiązującymi przepisami prawnymi. Zgodnie z art. 42 ust. 1 i 2 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma prawo orzekać o stanie zdrowia pacjenta po osobistym badaniu lub za pośrednictwem systemów teleinformatycznych oraz wystawiać recepty niezbędne do kontynuacji leczenia bez osobistego badania, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta i dokumentowane w historii choroby. Rozporządzenie, które ogranicza możliwość realizacji telewizyt, może więc naruszać tę zasadę ustawową, wychodząc poza zakres delegacji ustawowej.

2.1. Stanowisko Głównego Inspektora Farmaceutycznego

Główny Inspektor Farmaceutyczny w toku konsultacji publicznych wyraził wątpliwości co do legalności przedmiotowego rozporządzenia, wskazując na jego potencjalną sprzeczność z obowiązującymi ustawami i zasadami prawnymi. Podkreślono, że rozporządzenie może stanowić nieuzasadnioną ingerencję w przepisy rangi ustawowej, co prowadzi do naruszenia zasady hierarchii aktów prawnych.

3. Naruszenie Praw Pacjentów

3.1. Ograniczenie równego dostępu do opieki zdrowotnej

Konstytucja RP, w art. 68, gwarantuje obywatelom prawo do równego dostępu do świadczeń zdrowotnych. Ograniczenie telewizyt dla podmiotów prywatnych prowadzi do naruszenia tej zasady, szczególnie w przypadku pacjentów zamieszkujących tereny wiejskie i trudno dostępne, gdzie dostęp do specjalistów medycznych jest ograniczony. Telemedycyna stanowi kluczowe narzędzie umożliwiające równy dostęp do opieki zdrowotnej, a jej ograniczenie bez dostatecznych podstaw prawnych i merytorycznych jest sprzeczne z konstytucyjnymi prawami pacjentów.

3.2. Ograniczenie prawa pacjenta do wyboru podmiotu leczniczego

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zapewnia pacjentom prawo do wyboru podmiotu leczniczego. Ograniczenie telewizyt narusza tę zasadę, zmuszając pacjentów do korzystania wyłącznie z usług stacjonarnych, co znacząco utrudnia im dostęp do opieki medycznej i ogranicza swobodę wyboru.

4. Konsekwencje prawne i etyczne dla lekarzy

4.1. Niezgodność z Kodeksem Etyki Lekarskiej

Kodeks Etyki Lekarskiej oraz ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty nakładają na lekarzy obowiązek działania zgodnie z zasadą beneficjencji – działania na rzecz dobra pacjenta. Ograniczenie telewizyt stawia lekarzy w sytuacji, w której nie mogą zapewnić pacjentowi ciągłości opieki medycznej, co może prowadzić do pogorszenia jego stanu zdrowia oraz naruszać zasady ochrony autonomii pacjenta.

4.2. Odpowiedzialność cywilna i zawodowa

Przerwanie leczenia telemedycznego bez alternatywy może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej lekarzy, gdyż narusza prawo pacjenta do opieki zdrowotnej. Lekarze mogą być również zmuszeni do podejmowania decyzji niezgodnych z ich etyką zawodową, co prowadzi do sytuacji konfliktu między przestrzeganiem przepisów rozporządzenia a działaniem w najlepszym interesie pacjenta.

5. Konsekwencje praktyczne dla pacjentów i systemu opieki zdrowotnej

5.1. Skutki dla pacjentów przewlekle chorych

Dla pacjentów przewlekle chorych i osób z ograniczoną mobilnością telewizyty są często jedynym sposobem na regularne monitorowanie i prowadzenie leczenia. Ograniczenie dostępu do telewizyt zmusza te osoby do stawiania się na wizyty stacjonarne, co w wielu przypadkach jest fizycznie niemożliwe. Efektem jest zwiększone ryzyko pogorszenia stanu zdrowia pacjentów i wzrost liczby hospitalizacji.

5.2. Obciążenie publicznych placówek medycznych

Przeniesienie pacjentów korzystających z telewizyt do publicznych placówek medycznych spowoduje zwiększenie obciążenia tych placówek, które już teraz borykają się z problemami niedoboru kadry medycznej i długimi kolejkami. To wpłynie negatywnie na dostępność świadczeń zdrowotnych, wydłużając czas oczekiwania na wizyty oraz pogarszając ogólną efektywność systemu opieki zdrowotnej.

6. Rola Narodowego Centrum Zdrowia i Biologii Człowieka

Narodowe Centrum Zdrowia i Biologii Człowieka prowadzi szeroko zakrojone badania nad nowoczesnymi metodami leczenia, w tym nad wykorzystaniem telemedycyny jako integralnej części opieki zdrowotnej. Telewizyty stanowią kluczowy element prowadzenia nowoczesnych terapii, szczególnie w zakresie terapii kannabinoidowych i innych zaawansowanych metod leczenia. Wprowadzenie ograniczeń telemedycyny uniemożliwia realizację misji NCZBC i zagraża postępowi badań nad nowoczesnymi rozwiązaniami medycznymi.

7. Wnioski i rekomendacje

NCZBC apeluje o ponowną analizę podpisanego rozporządzenia oraz o przeprowadzenie szerokich konsultacji z udziałem ekspertów, organizacji pacjentów oraz przedstawicieli sektora medycznego. Wzywamy do dostosowania rozporządzenia do przepisów ustawowych oraz do zachowania zasady proporcjonalności i praw pacjentów, co pozwoli na zachowanie telemedycyny jako pełnoprawnej i integralnej części systemu ochrony zdrowia.